Đế Đạo - Vương Đạo - Bá Đạo

Người xưa chia cách trị nước và bình thiên hạ làm ba hạng:

- Đế đạo là thuận theo tự nhiên để trị thiên hạ như Hoàng Đế, Thần Nông v.v...

- Vương đạo là dùng uy tín, nhân nghĩa lễ giáo để trị thiên hạ như Chu Văn Vương, Chu Thành Vương.

- Bá đạo là dùng sức mạnh vũ lực để trị thiên hạ, làm người ta khiếp sợ.

Cụ thể:

Đế đạo là dùng lòng Nhân để quản trị xã hội.

Chữ Nhân có nhiều nghĩa:

Đầu tiên và lớn nhất là: Trời Đất sinh sản và nuôi dưỡng vạn vật.

Nghĩa thứ hai là tình thương của con người đối với vạn vật.

Nghĩa thứ ba là tình thương giữa con người và con người.

Mọi hoạt động của xã hội Đế đạo đều đặt nền tảng trên tình thương, lòng tha thứ và sự trợ giúp, nâng đỡ, giáo dục.

Nhiệm vụ chính của các nhà quản trị xã hội Đế đạo là giáo hóa quần chúng, làm cho quần chúng xa lánh điều Ác và gần gũi với điều Thiện, đưa việc hành thiện trở thành thói quen thường ngày của con người.

Đưa xã hội đi vào con đường Chân Thiện Mỹ một cách tự nguyện, tự giác chính là mục-đích của Đế đạo.

Hãy nghe những mơ ước của Đế đạo: Nhà nhà đi ngủ mà không đóng cửa. Ngoài đường không có người nhặt lượm của rơi. Thật đáng đễ mong ước.

Nhưng chỉ để mơ ước suông mà thôi, vì trong thực tế ta nhìn thấy nhà thờ và chùa chiền đều cửa đóng, then cài rất chắc chắn và tiền bạc cũng được cất giữ trong rương, trong két rất cẩn thận, thì ta biết rằng mơ ước của Đế đạo là rất khôi hài và ngây thơ hoặc ngớ ngẩn, hoang tưởng tùy theo cảm nhận của bá tánh.

Lấy sự giáo hóa và thuyết phục làm công cụ chính để hướng dẫn và uốn nắn xã hội.

Việc chế tài là vạn bất đắc dĩ, ít khi dùng đến.Có nghĩa là chẳng cần đến luật pháp.

Một khi sự giáo hóa và thuyết phục không mang lại hiệu quả, mà phải dùng đến sự chế tài thì Đế-đạo coi như đã bị thất bại. Mà thất bại là sụp đỗ. Đế đạo chưa bao giờ được nếm mùi thất bại và sụp đổ, chỉ vì xã hội Đế đạo chưa hề được sinh ra, dù chỉ một giờ.

Từ xưa cho đến nay, trên thế giới chưa có nơi nào thực hiện mô hình Đế đạo. Nó chỉ có trong mơ, là sản phẩm tưởng tượng của những người cả đời chân không chạm đất.

Có lẽ Đế đạo là Thiên đàng và Niết bàn, những nơi mà các tôn giáo thường rao giảng và khuyến khích các tín đồ của mình phải đến cho bằng được, sau khi chết.

Như vậy, Đế đạo là xã hội tốt nhất của người chết, chưa bao giờ và sẽ không bao giờ là xã hội của người sống.

Vương đạo là dùng Công pháp để quản trị xã hội. Thời nay gọi là xã hội pháp trị.

Công pháp là luật pháp chung cho tất cả mọi người. Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật chung đó. Không có ai ở ngoài, ở trên hoặc ở dưới pháp luật, mà phải ở trong. Luật pháp chung này được sự đồng thuận của đa số trong xã hội, vì nó đáp ứng được nguyện vọng của số đông. Nhưng số đông không có nghỉa là 100%. Vì nhiều lý do, có một số ít người không đồng thuận với luật-pháp chung này. Sự phản diện này tạo thành thế đối lập, rất có ích cho xã hội pháp trị.

Vương đạo lấy quyết định theo ý kiến của đa số, bằng cách phát biểu công khai hoặc bày tỏ ý chí bằng lá phiếu. Công pháp phải đi đôi với phổ thông đầu phiếu.

Như vậy, mọi hoạt động của xã hội Vương đạo phải tuân theo luật pháp chung, do sự đồng thuận của đa số. Mọi hoạt động chính trị của Vương đạo phải công khai và minh bạch. Thiếu công khai và minh bạch, Vương đạo sẽ trở thành Tà đạo rồi đi đến Bá đạo trong một ngày không xa. Mà Bá đạo có sức hút rất mạnh, nó là thứ ma túy đáng sợ nhất. Tất cả mọi công dân, từ ông tổng thống cho đến anh quét đường đều phải tuân theo luật pháp chung này và không có ngoại lệ.

Luật pháp chung mà không nghiêm minh thì Vương đạo sẽ sụp đổ.

Môn phái Pháp gia là những người chủ trương Vương đạo sơ khai, nó có hình thức giống như Bá đạo nhưng khác hơn chút xíu là dùng pháp luật chung để tăng sức mạnh của khủng bố. Như vậy, chủ trương của Pháp gia là dùng pháp trị để phục vụ cho Bá đạo. Nhìn đi, nhìn lại thì Vương đạo khả dĩ có thể chấp nhận được.

Mỷ, Âu, Úc, Á có nhiều nơi đã thực hiện thành công mô hình Vương đạo tiến bộ này.

Bá đạo là dùng bạo lực để áp chế xã hội.

Mọi hoạt động trong xã hội Bá đạo là phải tuân theo mệnh lệnh của một nhóm người câu-kết với nhau nhằm thâu tóm được sức mạnh. Nhóm người này dùng sức mạnh để ra lệnh cho xã hội, buộc xã hội phục tùng không điều kiện và phục vụ cho lòng tham không đáy của bọn chúng. Bọn chúng có thể đánh đập, giam cầm hoặc giết chết những ai không chịu tuân phục, mục đích là làm cho xã hội phải sợ hãi. Dối trá, lừa bịp, ru ngủ làm cho xã hội ngu tối cũng quan trọng như khủng bố và không thể thiếu trong chính sách cai trị của Bá đạo.

Làm cho mọi phải người sợ hãi và ngu tối để họ không biết và không dám phản đối, đó là mục đích của Bá đạo. Khủng bố và mị dân là hai phương tiện tốt nhất để Bá đạo đạt được mục đích. Thiếu sức mạnh của vũ khí và hoạt động khủng bố thì Bá đạo sẽ chết. Thiếu bộ máy tuyên truyền dối trá thì Bá đạo không thể sống lâu.

Vũ khí và băng đảng tạo nên sức mạnh. Sức mạnh đó chính là quyền lực của Bá đạo. Có người đã nói: Quyền lực ở nơi nòng súng. Đây là tư tưởng căn bản của Bá đạo. Bá đạo và độc tài là một thể hợp nhất không thể tách rời. Độc tài chính là bản chất của Bá đạo, thực hiện Bá đạo thì phải lấy độc tài làm nền tảng. Hai trong một, thể-xác và linh hồn. Trên thế giới hiện nay, có nhiều nơi đang bị các thế lực Bá đạo độc tài cai trị. Độc tài là thứ thuốc độc của loài người. Sức cám dỗ của thứ đôc dược này rất mạnh, chưa có thuốc Tiên nào để trị thứ thuốc độc này. Non phân nửa Thế giới đang chìm trong bóng tối Bá đạo, ở những nơi đó con người chỉ là súc vật. Có lẽ, còn lâu lắm Bá đạo mới bị tẩy sạch khỏi mặt đất này. Cũng có thể là không bao giờ!

Chỉ có Vương đạo là có có sức thuyết phục và có thể giúp ích cho xã hội loài người, hiện nay chưa có sáng kiến chính trị nào tốt hơn Vương đạo. Thế giới tạm thời tốt nhất hiện nay là thế giới Vương đạo. Đế đạo là ước mơ không tưởng. Có lẽ chỉ có Thiên đàng và Niết bàn là tương cận với mô hình Đế đạo. Còn Bá đạo là sự man rợ và tàn bạo trong lịch sử loài người, nhân loại rất kinh sợ, luôn xa lánh nó.

Nguồn: Internet